ขบวนพยุหยาตราชลมารค หรือ ขบวนพยุหยาตราทางชลมารค เป็นขบวนเสด็จพระราชดำเนินทางน้ำที่เป็นราชประเพณีไทยที่มีมาแต่โบราณ โดยมีหลักฐานชัดเจนตั้งแต่สมัยอยุธยา เรือในขบวนมีการสลักโขนเรือเป็นรูปสัตว์ในเทพนิยาย มีการจัดขบวนหลายแบบ ที่รู้จักกันดีก็คือ "ขบวนพยุหยาตราเพชรพวง" ดังปรากฏใน ลิลิตพยุหยาตราเพชรพวง ลิลิตพรรณนาขบวนเรือ ประพันธ์โดยเจ้าพระยาพระคลัง (หน) เมื่อ พ.ศ. 2430 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก โดยยึดถือตามแบบแผนเดิมแห่งกรุงศรีอยุธยา